1) کشف و شناسایی مکان آثار باستانی تاریخی.
2) حفّاری.
3) استخراج.
4) تنظیم اطّلاعات.
1) برخی از آثار باستانی (یا مکان های آثار باستانی، با رجوع به کتاب های تاریخی، سفرنامه ها و ...، ابزارها و فناوری های جدید و پیشرفت های مانند پهپاد، رادار، عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای، روش های الکترو مغناطیسی و ... کشف شده اند.
2) برخی از آثار باستانی به صورت اتّفاقی (کشاورزی، عمرانی، سیل و زمین لرزه) ، نمایان شده اند. (مثل مردان نمکی زنجان) به طور تصادفی کشف شده اند.
3) برخی از آثار باستانی با حفّاری های غیرقانونی و قاچاق (همانند تمدن جیرفت در استان کرمان)، کشف شده اند!
حفّاری، یکی از مراحل حسّاس کار باستان شناسان به شمار می رود و نیازمند دانش، تجربه و دقت فراوان است؛ چرا که ممکن است با کوچکترین اشتباه، آسیب بزرگی به آثار و بناهای تاریخی در حال کاوش وارد شود.
پس از حفّاری و خاک برداری، نخست نقشه آن بنا را مشخص می نمایند. آنان همچنین اگر به شیئی برخورد کنند، نخست در همان وضعیت از آن عکس برداری کرده و مشخّصاتش را دقیق ثبت می کنند. سپس آن را از خاک بیرون آورده و در کارگاه یا آزمایشگاه مجهّز ادامه می دهند.
باستان شناسان آثار یا بناهای باستانی کشف شده را به لحاظ قدمت، مواد و مصالح به کار رفته در آنها و نیز کاربردهایی که داشته اند، مورد بررسی و مطالعه قرار می دهند. (طبقه بندی آثار باستانی(
علاوه براین، باستان شناسان با مقایسه آثار و بناهای باستانی در زمان های مختلف، می کوشند تا سیر پیشرفت های فنی، هنری و فرهنگی مردمان گذشته را درک کنند. (مقایسه آثار برای درک سیر پیشرفت ها(
آنان همچنین از طریق مقایسه آثار و بناهای باستانیِ سرزمین ها و تمدن های گوناگون، روابط جوامع گذشته و تأثیرات فرهنگی و اقتصادی آن ها بر یکدیگر را توضیح می دهند. (فهم روابط جوامع و تأثیر هر جامعه بر جامعه ی دیگر(